Geleceğe Dönüş serisi birçok insan gibi beni de oldukça etkiledi. Çocukluğumun sonuna, ergenliğimin başına bir yerlere denk geldi. Vaktiyle, bir kere daha televizyonda gösterileceği zaman dahi önceden planımı yapar, tekrar tekrar seyrederdim. Toplamda sayısız kere, masal dinleyen çocuk gibi izlemişliğim vardır. Geleceğin bana getirdiği şey, bu seriyi cebimbe taşıdığım küçücük bir aletin içine sığdırıp seyretmek, izlenimlerimi olabildiğince insanla paylaşmak. Herkesin hem fikir olduğu gibi, tam bir hayal kırıklığı.
Yaşım ilerledikçe seri içerisindeki tutarsızlıkları fark etmeye başladım. Bahsettiğim hataları yıllar sonra fark etmiş olmam denyo'luk katsayıma nasıl bir etki yapar karar sizlerin. u tip bir sinema eserinden tutarlılık beklemek oldukça hayalci olsa da, aklıma gelenleri buraya yazmak istedim.
Serinin ikinci filminde Marty geçmişe almanak götürüp, biraz para kazanmayı ister. Dümeni fark eden yaşlı Biff zaman makinesi ile almanağı kendi gençliğine götürür. 1985'e geri dönünce fark ederler ki, alternatif bir 1985'delerdir. Marty'nin babası ölmüş, Doktor akıl hastanesine tıkılmıştır. Bir şeyler yapılmalıdır. 1955'e gidip almanak'ı genç Biff'den geri almaları gerekmektedir. Hata hata üstüne..
Eğer resimde görüldüğü üzere, doktor akıl hastanesinde ise zaman makinesini 1985'de kim yapacak? Zaman makinesi yapılamayacaksa, yaşlı Biff, genç Biff'e almanak'ı nasıl ulaştıracak? Birkaç farklı yanıt verilebilir. İlki başka bir zaman yolculuğu temalı tv yapımı Lost'tan Daniel Faraday stayla;
"What happened, happened."
Yani, zaman makinesi bir şekilde bulundu. Bu alternatif zamanın 1955'inde genç Biff'e almanak ulaştırıldı. Sonrasında doktorun hapsedilmesi artık detay. Biff'in zengin olduğu zaman için alternatif zamanlar önemli değil. Olan oldu.
İkinci cevap; doktor bir şekilde Biff'in zengin olduğu 1985'e kadar salıverildi ve zaman makinesini yine icat etti. Buraya kadar normal, sonrası karışıyor. Doktor zaman makinesini icat ettikten sonra aynı salaklıkların tekrar yaşanmasına izin verdi. Ve almanak yine Biff'e ulaştırıldı. ya da Biff'in zengin olduğu 1985'de Biff zaten almanağı almıştı. yine "Olan oldu" teorisiyle, doktorun aynı salakları yapması ya da yapmaması önemli değil. Her ne kadar kurgu şansını zorlasa da bir açıklaması var ama açıklama açıklaması olmayan bir hata barındırmakta.
Doktor, Marty, Jennifer ve Einstein kendi 1985lerine döndüklerini düşünseler de alternatif bir 1985'e gelmişlerdi. Yaşlı Biff, gençliğine almanağı ulaştırmış ve her şey değişmişti. Doktor ve Marty bu konuda, doktorun terk edilmiş evinde durumu anlamaya çalışırken Marty "geleceğe gidelim ve kitabı yaşlı adam'dan alalım" dediğinde doktor zamanı çizgi ile anlatıp, artık farklı bir çizgide olduklarını ve o andan geleceğe gittiklerinde Biff'in zengin ve güçlü olduğu geleceğe gideceklerini söyledi. Eğer bu teorisinde haklı olsaydı, yaşlı Biff gençliğine almanağı verdikten sonra, geleceğe döndüğünde Marty, Jennifer, doktor ve Einstein'in var olduğu zamana geri dönemez ve zaman makinesini onların kendi 1985lerine dönmeleri için bırakamazdı. Kurgu bize açıkça yaşlı Biff'in geri geldiğini, bastonunun bir parçasını arabada bırakarak anlatıyor. O vakit Biff 1955'den onların geleceğine geri gelebildiğine ve arabayı bırakabildiğine göre onlar da gelecekte, yaşlı Biff'i engelleyerek kendi zamanlarına dönebilirler. Esasında bunu denemeden geçmişe gitmeleri sadece doktorun düşünsel hatası da olabilir. Zaman makinesini icat eden adamın bu kadar büyük bir açığının olması kabul edilebilir gibi değil. Kurgudaki tek hata ya da doktorun tek salaklığı bu da değil.
Serinin üçüncü filminde, Marty 1955'den doktorun öldürüldüğü 1885 yılına, doktorun 1885 yılında madene gizlediği zaman makinesi sayesinde gider. Doktora öldürüleceğini söyler, ve onu geri dönmeye ikna eder. Tek bir eksiklik vardır, 1955'den 1885'e dönen zaman makinesinin (Buna A diyelim) benzin deposu delinmiştir. benzin olmadığı için çeşitli alengirlere dalıp, Lokomotifle, preslenmiş ya da beslenmiş kütükler yardımıyla saatte 88 mile ulaşmaya çalışırlar. Doktor ve Marty'nin aptalca unuttukları bir şey vardır; Doktor'un 1955'den 1885'e geldiği zaman makinesi (Buna da B diyelim)
1885 yılında iki adet zaman makinesi olmak zorunda. Doktor, B makinesini, 1955'de Marty alsın diye madene gömer, Marty kendi zamanındaki makineyi alıp bir kere daha 1895'e döndüğünde Marty'nin sahip olduğu A makinesidir. Doktorun geldiği ise B. Kolaylıkla B makinesi ile geleceğe dönebilirler. Yeni bir zaman çizgisi yaratacak olsalar da o yeni zamanı oluşturan 1885'e tekrar dönüp, yeterli benzini geri getirip, yeni zaman'dan orjinal zamanlarına dönebilirler. Tıpkı ikinci filmde almanakı geri aldıklarında, kendi orjinal zamanlarına döndükleri gibi. Madende unutulan ya da unutturulan zaman makinesi üçüncü filmin belini büktmekte.
Bir hata olmasa da eklemek istediğim bir şey daha var. Serinin son sahnesinde doktor, arkadaşı Marty'ye hediyesini vermek için geri döner. Dönmez olsun öyle arkadaş. 1895 yılında tanıştığı Clara'dan iki çocuk peydahlayıp neredeyse çocuklar okul çağlarına gelene kadar arayıp sormamıştır. Denilebilir ki, 1895 yılında tren'den zaman makinesi yapmak uzun yıllar almıştır. Eyvallah, öncelikle, doktor onu son bıraktığımızda zaman makinesinin kötü bir fikir olduğunu ve yok edilmesi gerektiğini düşünüyordu. Clara kanına girmiş olacak ki, yeni tane yapmış. Diyelim ki, uzun seneler boyu çalışmış beş, hatta yedi sene olsun. bununla da bitmiyor. Arkadaşı Marty öldü mü, kaldı mı merak etmeden önce geleceğe gidip trenini uçar hale getirmiş. İnsan merak etmez mi? Bu genç arkadaşın seni ölümlerden defa defa kurtarmadı mı? Bu tavrı ile doktor benim gözümde bitmiştir.
Buraya kadar ki kısım geleceğe dönüş hakkındaydı. Böylesine güzide bir hatırayı hata arar gözlerle izleyip tüm büyüsünü kaçırır olmak da gerçeğe dönüş kısmı olmakta. En acı verici kısım işte tam burası.
Sol tarafta görmekte olduğunu bay, 1892 doğumlu ve doğumundaki adıyla Tafari Makonnen, sonradan kendisine verdiği ismi ile, Haile Selassiye I, lakabıyla Rasta Fari zamanının Etiopya "İmparator'u" olmakta. Siyahi insanların bir kısmı için bu bey Afrika'nın doğusunda dünyaya gelip, onların kurtuluşunu sağlayacak Mesihleri olmakta. Siyahi insanların maruz kaldıkları ırkçı ve ayrımcılığı sona erdirecek bu mesih aynı zamanda incili baştan yazaktır. Bu adam, Tafari Makonnen ya da Haile Selassiye I, ya da Rasta Fari'nin ta kendisidir. Bob Marley abimizin kalbindeki inanç da Rastafaryanizm'dir ve kendisi için Haile Selassiye mesih'tir, Jah'ın -yani Rastafaryan'ların tanrısının- yeryüzündeki tezahürüdür. Sağ üstte görmekte olduğunuz çizim 17 ila 18 yüzyıllar arasında Afrika'da, Etiopya'da çizilmiş bir İsa tasviri. Çizimden yaklaşık 100 yıl sonra doğmuş olan Haile Selassiye I ile şaşırtıcı bir benzerliğe sahip. Haile Selassiye'nin mesih olup olmadığını bir kenara bırakıp, şarkı ile bağına geçelim;
Yeryüzünde birbirinden bu kadar farklı ve değişik görünüşleri ile resmedilen tek kişi İsa olmalı. Eriştiği her kültür ile adeta tekrar var oluyor. Solda gördüğünüz Suriye Hristiyanlarına, Sağdaki ise, Amerikan yerlilerine ait birer İsa tasviri. İsa sadece ulaştığı coğrafyanın giysilerine bürünmüyor. O coğrafyanın yüz hatlarını, ten rengini bütün özelliklerini alıyor. Bu tasvirlere bakan kişinin İsa ile daha kolay özdeşlik kurabilmesine yardımcı olmak için, İsa'nın bir yabancı gibi görülmemesi için şekilden şekle, renkten renge, boydan boya ve huydan huya bürünmekte.
Solda ilginç mozaik, Roma zamanından, milattan sonra 400'lü yıllardan kalma. İtalya'nın orta kesiminin batı kıyısında, Akdeniz'de bir liman kendi olan Ostia'da bir villanın duvarında bulunmuş İsa tasviri. Sağ tarafta gördüğünüz ise Ostia'ya göre biraz daha kuzey'de, Akdeniz'e doğudan kıyısı olan Ravenna kentinden, 500-526 yılları arasında yapılmış olduğu tahmin edilen bir isa tasviri, görüldüğü üzere İsa'nın sakalı yok, saçları çok kısa değil ama omuzlarından da dökülmüyor. 
Solda gördüğünüz 8. yüzyıl İrlanda'sına ait bir İsa yine uzun saçlı ama bu kez sapsarı, yine sakallı ama bu kez sakalları turuncu. Tasviri seyir eyleyecek insanların kendilerini İsa ile daha kolayca özdeşleştirebilmeleri için özenli bir çalışma gibi görünüyor ama sağdaki İsa, İrlanda İsa'sından iki yüzyıl önce, yani 6. yüzyılda yapışmış ve çok daha başarılı. İsa bu kez siyah saçlı, buğday tenli bir orta doğu insanı. Pek muhtemeldir ki, diğer çok fazla tahminden aslına daha yakın. yine 6. yüzyılda Ayasofya'daki tasvire üslup olarak fazlasıyla benzese de, Ayasofya'ya göre daha koyu tenli, koyu renk saçlara ve sakala sahip, tıpkı bu tasvire bakacak insanların saçları gibi. 
Solda, Atina'daki "Daphne Church"de bulunan burnuna kötü kokular gelen isa tasviri figürün duruşu ile ilginç. İsa tasvirlerinde durgunluk, naiflik, alçak gönüllülük esasken bu İsa gayet memnunsuz ve kızgın görünmekte.1090 yılına ait tasvir belki de dönemin siyasi şartları gereği kızgındır. Sağdaki İsa ise 80 yıl sonra Rusya'da yapılmış, ne olduysa, hala kızgın. Belki bu kızgın İsa tasviri Ortodoks Hristiyanlıkta daha sık görülebilen bir durumdur. Bilemedim.
